Mistyczne skarby z przeszłości odkryte w jaskini. Naukowcy zaskoczeni

Jaskinia Źródło: Shutterstock W stanie Guerrero doszło do jednego z najbardziej niezwykłych odkryć archeologicznych ostatnich lat. W miejscu, które wydawało się opuszczone przez człowieka na wieki, speleolodzy natknęli się na artefakty, które mogą odmienić nasze rozumienie duchowości i rytuałów przedhiszpańskich cywilizacji Mezoameryki.

Odkrycia dokonano w 2023 roku. Yekaterina Katiya Pavlova, doświadczona badaczka jaskiń, oraz lokalny przewodnik Adrián Beltrán Dimas penetrowali nieznane dotąd zakamarki jaskini, znanej miejscowym jako źródło wody i odchodów nietoperzy. Przedzierając się przez ciasne, zalane wodą korytarze, Pavlova dostrzegła coś, co początkowo uznała za stertę śmieci pozostawionych przez jakiegoś nieuważnego turystę.

„Zajrzałam do środka. Trzeba było wstrzymać oddech i trochę zanurkować, aby się przedostać” – wspominała później. „Adrián był przerażony, ale woda była wystarczająco głęboka, a ja przeszłam pierwsza, aby pokazać mu, że nie jest to takie trudne” – opowiadała.

Wśród ciemności, wilgoci, około 150 metrów w głąb jaskini, para natknęła się na coś, co odmieniło charakter ich wyprawy. „To było bardzo ekscytujące i niesamowite! Mieliśmy tutaj szczęście” – podsumowała Pavlova.

Skarby przeszłości

Pavlova i Beltrán znaleźli 14 artefaktów, w tym cztery bransoletki z muszli, imponującą, dekorowaną muszlę ślimaka z rodzajuStrombus, dwa kamienne dyski w całości oraz sześć ich fragmentów, a także kawałek zwęglonego drewna. Bransoletki zostały wykonane z muszli morskich, prawdopodobnie z gatunkuTriplofusus giganteus.

Część z nich pokryto rytami w kształcie litery „S”, znanych jako „xonecuilli” – symboli związanych z planetą Wenus oraz pomiarem czasu. Jeden z motywów przedstawia także sylwetkę przypominającą postać ludzką – prawdopodobnie wizerunek boga stwórcy Quetzalcoatla.

Szczególnie interesujący był sposób rozmieszczenia artefaktów. Bransoletki zapętlono wokół małych, zaokrąglonych stalagmitów, które według archeologów mają „falliczne konotacje”. To skłoniło badaczy do hipotezy, że jaskinia mogła służyć jako miejsce odprawiania rytuałów płodności.

Jaskinia jako brama do świata duchowego

Znaczenie jaskiń w przedhiszpańskiej duchowości było ogromne.

„Dla kultur przedhiszpańskich jaskinie były świętymi miejscami związanymi ze światem podziemnym i uważanymi za łono Ziemi” – tłumaczył archeolog Miguel Pérez Negrete.

To właśnie takie miejsca, niedostępne i ciemne, uważano za przestrzenie kontaktu z bóstwami i siłami natury. Rytuały odprawiane w takich lokalizacjach mogły mieć kluczowe znaczenie dla zapewnienia płodności ludzi, zwierząt i ziemi.

Po analizie znalezisk Pérez datował je na okres postklasyczny Mezoameryki, między rokiem 950 a 1521 n.e. Co ciekawe, artefakty najprawdopodobniej zostały wykonane przez członków kultury Tlacotepehua – jednego z mniej znanych ludów zamieszkujących region Guerrero.

Tlacotepehua – zapomniana kultura

Kultura Tlacotepehua do dziś pozostaje w cieniu znacznie bardziej rozpoznawalnych cywilizacji Mezoameryki, takich jak Aztekowie czy Majowie. Jej przedstawiciele osiedlali się głównie w górzystych rejonach Guerrero i sąsiadujących stanów, gdzie rozwijali własną kulturę materialną, język i rytuały. Badania sugerują, że specjalizowali się m.in. w obróbce metali i muszli i tworzeniu przedmiotów rytualnych.

Ich centrum administracyjne i religijne mogło mieścić się w dzisiejszym Tlacotepec – miejscowości, której nazwa stanowi dziedzictwo tej zapomnianej kultury. Odkrycie artefaktów w jaskini Tlayócoc może być pierwszym namacalnym dowodem potwierdzającym wpływ Tlacotepehua na rytuały religijne i duchowość regionu.

Symbolika artefaktów

Symbol „xonecuilli”, odnaleziony na bransoletkach, pojawiał się w wielu kulturach mezoamerykańskich i był ściśle związany z cyklicznością czasu, planetą Wenus oraz zaćmieniami. Jego obecność może wskazywać, że rytuały w jaskini miały na celu synchronizację z kalendarzem rytualnym, co było niezwykle istotne w rolniczych społeczeństwach Mezoameryki.

Wizerunek przypominający postać ludzką może przedstawiać Quetzalcoatla – jedno z najważniejszych bóstw mezoamerykańskiego panteonu, utożsamiane z wiedzą, wiatrem i stworzeniem świata. Obecność jego podobizny w jaskini wzmacnia tezę o wyjątkowym znaczeniu tego miejsca dla rytualnego życia lokalnych społeczności.

Znakomite warunki zachowania

Unikalność znaleziska potęguje stan, w jakim przetrwały artefakty.

„Jest bardzo prawdopodobne, że ponieważ znaleziono je w bliskim środowisku, w którym wilgotność jest dość stabilna, przedmioty te były w stanie przetrwać tak wiele stuleci” – zaznaczył Pérez.

Stabilna temperatura, ograniczony dostęp światła i naturalna wilgotność sprawiły, że zarówno organiczne, jak i nieorganiczne materiały nie uległy rozkładowi w stopniu uniemożliwiającym ich identyfikację.

Początek nowego etapu badań

Zaraz po odkryciu Pavlova i Beltrán skontaktowali się z meksykańskim Narodowym Instytutem Antropologii i Historii (INAH), który wysłał zespół archeologów do dalszych prac. Eksperci zabezpieczyli artefakty i rozpoczęli dokumentację jaskini oraz jej otoczenia. Badacze nie wykluczają, że dalsze eksploracje mogą doprowadzić do odkrycia kolejnych skrytek, być może jeszcze bogatszych w artefakty lub wskazujących na bardziej złożony charakter rytuałów.