Język polski do zmiany. Szykuje się rewolucja w ortografii

Scrable  Rada Języka Polskiego wprowadza istotne zmiany w ortografii, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Nowe przepisy mają na celu uproszczenie i ujednolicenie zasad pisowni, co ma pomóc w zmniejszeniu liczby błędów językowych. Oto najważniejsze zmiany, które powinieneś znać.

Rada Języka Polskiego (RJP) po długich konsultacjach i debatach ogłosiła szereg zmian w polskiej ortografii, które wejdą w życie od początku 2026 roku. Celem tych zmian jest nie tylko uproszczenie zasad, ale także ich ujednolicenie i dostosowanie do współczesnych realiów językowych. Zmiany te obejmują szeroki zakres – od pisowni nazw mieszkańców miast, przez zasady dotyczące pisowni przymiotników tworzonych od nazw osobowych, aż po reguły dotyczące używania wielkich liter w nazwach własnych.

Po co zmiany w polskiej ortografii?

Zmiany wprowadzone przez RJP mają na celu uproszczenie i ujednolicenie zasad pisowni, co ma bezpośrednio wpłynąć na zmniejszenie liczby błędów językowych oraz ułatwienie codziennego pisania. Przede wszystkim, nowe przepisy mają na celu:

• Eliminację nieścisłości
• Uproszczenie ortografii
• Dostosowanie do współczesnych potrzeb
• Podniesienie jakości języka pisanego

Zmiany w ortografii języka polskiego

Nazwy mieszkańców miast wielką literą

Najbardziej rewolucyjną zmianą jest wprowadzenie zasady pisania nazw mieszkańców miast, dzielnic, osiedli i wsi wielką literą. Dotychczas stosowana pisownia małą literą zostanie zastąpiona pisownią wielką. Przykłady to: Warszawianin, Ochocianka, Mokotowianin. Nowa zasada ma na celu wyraźne wyróżnienie nazw własnych w tekstach, co powinno ułatwić ich rozpoznawanie i zrozumienie.

Pisownia firm, marek i produktów

Kolejną ważną zmianą jest obowiązek pisania wielką literą nazw firm, marek wyrobów przemysłowych oraz pojedynczych egzemplarzy tych produktów. Na przykład, będziemy pisać: samochód marki Ford oraz czerwony Ford. Ma to na celu ujednolicenie sposobu zapisywania nazw własnych i produktów, co również powinno przyczynić się do większej klarowności i czytelności tekstów.

Rozdzielna pisownia cząstek “-by”

Zmianie ulega także pisownia cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście, które od teraz będą pisane rozdzielnie ze spójnikami. Przykładem może być zdanie: Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry. Ta zmiana ma na celu uproszczenie zasad i wyeliminowanie nieścisłości związanych z dotychczasowym zapisem.

Łączna pisownia “nie” z imiesłowami

Według nowych zasad, pisownia łączna “nie” z imiesłowami odmiennymi będzie obowiązywać bez wyjątków. Przykłady to: niezrozumiany, nieoczekiwany. RJP wprowadza tę zmianę, aby uprościć i ujednolicić zasady dotyczące pisowni “nie” z różnymi częściami mowy.

Przymiotniki od nazw osobowych

Przymiotniki tworzone od nazw osobowych, zakończone na -owski, będą zapisywane małą literą, niezależnie od ich interpretacji. Przykłady to: dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska. Ta zmiana ma na celu wyeliminowanie niejasności i ujednolicenie zapisu przymiotników tworzonych od nazwisk.

Łączna pisownia cząstki “pół”

RJP wprowadza również zasadę łącznej pisowni cząstki pół- w wyrażeniach takich jak: półzabawa, półnauka oraz pisownię z łącznikiem w połączeniach typu: pół-Polka, pół-Francuzka. Ta zmiana ma na celu ujednolicenie zasad pisowni i ułatwienie ich stosowania.

Pisownia wyrazów równorzędnych

Rada dopuściła trzy wersje pisowni wyrazów równorzędnych, które brzmią podobnie lub identycznie. Będą one mogły być zapisywane z łącznikiem (np. tuż-tuż), z przecinkiem (np. tuż, tuż) oraz rozdzielnie (np. tuż tuż). Ta zmiana ma na celu zwiększenie elastyczności w zapisie tych wyrazów i dostosowanie go do różnych kontekstów językowych.

Wielkie litery w nazwach własnych

Znaczącej zmianie ulegną zasady dotyczące pisowni wielkich liter w nazwach własnych. Nowe przepisy obejmą szeroki zakres nazw, w tym nazwy geograficzne, obiekty przestrzeni publicznej, instytucje, lokale usługowe i gastronomiczne, a także odznaczenia i nagrody. Przykłady to: Kometa Halleya, Morze Marmara, Aleja Róż, Karczma Słupska, Nagroda Nobla. Celem tej zmiany jest ujednolicenie zasad i wyraźne wyróżnienie nazw własnych w tekstach.

Prefiksy: super-, ekstra-, eko-, wege-

Przedrostki takie jak super-, ekstra-, eko-, wege- będą mogły występować zarówno w formie łącznej, jak i rozdzielnej. Przykłady to: superpomysł, super pomysł. Ta zmiana ma na celu zwiększenie elastyczności w zapisie wyrazów z prefiksami i dostosowanie ich do różnych kontekstów.

Łączna pisownia cząstek “niby-” i “quasi-“

RJP wprowadza jednolitą łączną pisownię cząstek niby- i quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą. Przykłady to: nibyartysta, quasiopiekun. Ta zmiana ma na celu uproszczenie zasad i wyeliminowanie nieścisłości związanych z dotychczasowym zapisem.

Łączna pisownia “nie” z przymiotnikami i przysłówkami

Według nowych zasad, “nie” z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi będzie zapisywane łącznie we wszystkich stopniach. Przykłady to: nieadekwatny, niemiły, nielepiej. Ta zmiana ma na celu uproszczenie zasad i ujednolicenie zapisu “nie” z różnymi częściami mowy.

Zmiany wprowadzone przez Radę Języka Polskiego, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku, mają na celu nie tylko uproszczenie i ujednolicenie zasad ortograficznych, ale również ułatwienie codziennego pisania i wyeliminowanie nieścisłości związanych z dotychczasowymi przepisami. Dzięki tym zmianom, użytkownicy języka polskiego będą mogli skupić się na innych aspektach poprawności językowej, co przyczyni się do ogólnego podniesienia jakości języka pisanego w Polsce.