Czarny rynek leków rośnie w siłę. Lekarze biją na alarm

Uzależnienie od leków może być trudne do rozpoznania Źródło: Flickr / Marco Verch Professional Photographer W ostatnich latach w Polsce obserwuje się niepokojący wzrost liczby osób uzależnionych od leków przeciwbólowych i uspokajających dostępnych na receptę, jak i bez niej.

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w 2023 roku sprzedano 85 milionów opakowań leków przeciwbólowych. Rośnie liczba osób uzależnionych. Zjawisko to jest zdecydowanie groźniejsze niż szeroko dyskutowane spożycie fentanylu – tłumaczą lekarze.

Uzależnienie od kodeiny i tramadolu. Co mówią lekarze

Dr Jacek Koprowicz, psychiatra, z którym rozmawiała Interia, zwrócił uwagę na łatwość, z jaką pacjenci mogą uzależnić się od leków. Uzależnienie często zaczyna się niewinnie – od sporadycznego zażywania leków na ból czy bezsenność. Jednak z czasem organizm potrzebuje coraz większych dawek, co prowadzi do fizycznego i psychicznego uzależnienia.

„Pamiętam chłopaka, który do mnie kiedyś przyszedł i powiedział, że jest uzależniony od kodeiny. Przyznał, że chce się leczyć, bo jest już zmęczony koniecznością zdobywania pewnego preparatu na kaszel, w którego sprzedaży wprowadzono ograniczenia, a on na jeden raz potrzebował pięciu opakowań. ‘Nie mam już siły chodzić po tych aptekach i kombinować, żeby mi dawkę na jeden dzień sprzedali’ – oświadczył”.

Dostępność leków a uzależnienie

Marcin Fara, terapeuta i specjalista od uzależnień, podkreśla:

Leki „są dostępne wszędzie, w sklepach, supermarketach, na stacjach benzynowych”.

To właśnie łatwy dostęp do leków, zarówno w aptekach, jak i poprzez tzw. receptomaty, sprzyja ich nadużywaniu. Te ostatnie umożliwiają uzyskanie recepty bez bezpośredniego kontaktu z lekarzem, co zwiększa ryzyko niekontrolowanego przyjmowania substancji.

Czarny rynek opioidów

Jeśli ktoś nie może zdobyć recepty legalnie, szuka środków na czarnym rynku. Nielegalny obrót lekami opioidowymi stanowi poważny problem. Policja regularnie zatrzymuje osoby podejrzane o handel tymi substancjami.

Całkiem niedawno funkcjonariusze z Grójca zatrzymali mężczyznę, który na podstawie fałszywych dokumentów zakupił w aptece 100 opakowań leków z grupy opioidów. W jego pojeździe znaleziono również niewypełnione zapotrzebowania na leki, pieczątki lekarzy oraz dużą ilość gotówki.

Jak zdobyć leki na czarnym rynku? To dość proste. Henryk (imię zmienione), 21-letni pacjent Oddziału Detoksykacyjnego dla Osób Uzależnionych od Substancji Psychoaktywnych, dzieli się swoją historią:

„Jak kupuję? W tym momencie wyciągam telefon, wchodzimy na Telegram. I zobacz, tu jest grupa – dostajesz do niej link na forum. Jest cały katalog, można sobie wybrać. Jedna tabletka ‘oksy’ kosztuje ok. 40 zł. Jak bierzesz więcej, to dadzą ci rabat”. – relacjonuje Interia.

Konsekwencje zdrowotne? Śmierć przychodzi we śnie

Nadużywanie leków opioidowych prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zapaść, niewydolność oddechowa czy zatrzymanie akcji serca. Dr Andrzej Kaciuba, ordynator oddziału odwykowego Szpitala Neuropsychiatrycznego w Lublinie, ostrzega:

„To prosta droga do śmierci. Człowiek najczęściej umiera we śnie. Po prostu tyle tego weźmie, że już się nie budzi. Zapaść, zapadnięcie podniebienia. Serce nie wytrzymuje. Przyczyn śmierci jest wiele, ale ma ona swoje źródło w opioidach”.

Edukacja i profilaktyka

Aby przeciwdziałać rosnącemu problemowi uzależnień od leków, konieczna jest edukacja społeczeństwa na temat ryzyka związanego z ich nadużywaniem. Dr Jacek Koprowicz zauważa:

„Polski rynek leków OTC (bez recepty) ma się świetnie i nasze społeczeństwo wydaje się na tle innych krajów Unii Europejskiej wyjątkowo niewyedukowane w tym zakresie i kupujące wszystko, co się pokaże w reklamach telewizyjnych”.