Donbas w zamian za pokój. Trump popiera plan Putina?

Władimir Putin i Donald Trump Źródło: PAP / Gavril Grigolov Podczas spotkania w Alasce Władimir Putin miał przedstawić żądanie przekazania Rosji obwodu donieckiego w zamian za zawieszenie broni w innych regionach Ukrainy. Co na to jego rozmówca, Donald Trump?

Według doniesień Financial Timesa, podczas szczytu na Alasce prezydent Rosji Władimir Putin postawił warunek zakończenia wojny w Ukrainie: Moskwa miałaby przejąć pełną kontrolę nad obwodem donieckim. W zamian Kreml obiecywał zamrożenie działań ofensywnych w obwodach chersońskim i zaporoskim, gdzie rosyjskie wojska nadal prowadzą walki.

Plan ten miał poprzeć prezydent USA Donald Trump. Z kolei agencja AFP informuje, że Amerykanie zaproponowali Kijowowi gwarancje bezpieczeństwa oparte na zasadach podobnych do artykułu 5. NATO.

Co na to Wołodymyr Zełenski?

Financial Times powołuje się na cztery źródła znające kulisy piątkowych rozmów Putina i Trumpa. Po spotkaniu amerykański prezydent miał przedstawić tę propozycję Wołodymyrowi Zełenskiemu oraz europejskim przywódcom w rozmowie telefonicznej, wzywając ich jednocześnie do rezygnacji z prób uzyskania zawieszenia broni z Rosją.

Obwód doniecki, częściowo okupowany przez Rosję od ponad dziesięciu lat, znajduje się obecnie w około 70 procentach pod kontrolą Moskwy. Najdalej na zachód wysunięte miasta pozostają w rękach ukraińskich i mają strategiczne znaczenie dla obrony wschodniego frontu.

Zgodnie z medialnymi doniesieniami, Putin miał zadeklarować, że po zajęciu całego obwodu donieckiego nie będzie kontynuował ofensywy w regionach chersońskim i zaporoskim. Podczas konferencji prasowej zaznaczył jednak, że nie rezygnuje z żądań „rozwiązania przyczyn” konfliktu — co w praktyce oznaczałoby kres obecnej państwowości Ukrainy i wstrzymanie rozszerzania NATO na wschód.

Według New York Timesa, Trump powiedział europejskim liderom, że popiera oddanie części Donbasu kontrolowanej przez Ukrainę w zamian za zawieszenie broni i zamrożenie linii frontu.

Źródła bliskie Zełenskiemu informują, że prezydent Ukrainy odrzuca możliwość oddania obwodu donieckiego, ale jest gotów rozmawiać z Trumpem o rosyjskiej okupacji innych terenów podczas planowanego spotkania w Waszyngtonie. Zełenski miałby być również otwarty na trójstronne rozmowy z udziałem Trumpa i Putina.

Gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy

Agencja AFP, powołując się na źródła dyplomatyczne, podaje, że USA zaproponowały Ukrainie mechanizm podobny do artykułu 5 NATO, lecz bez formalnego członkostwa w Sojuszu. Artykuł ten przewiduje, że atak na jednego z sojuszników jest traktowany jak atak na wszystkich.

Propozycja została przedstawiona w sobotę podczas rozmowy Trumpa z Zełenskim, a później powtórzona w rozmowie z przywódcami europejskimi. Według NYT, Trump miał zapewnić, że amerykańscy żołnierze mogliby uczestniczyć w realizacji tych gwarancji. Rosja miała natomiast złożyć pisemne zobowiązanie, że nie zaatakuje ponownie.

Nie wiadomo jednak, jak dokładnie wyglądałby ten mechanizm i dlaczego Moskwa miałaby na niego przystać, biorąc pod uwagę dotychczasowy sprzeciw Putina wobec realnych gwarancji suwerenności Ukrainy. Gotowość USA do udziału w zapewnianiu bezpieczeństwa Ukrainie potwierdził w sobotę niemiecki kanclerz Friedrich Merz, podkreślając, że żadne rozmowy o kwestiach terytorialnych nie toczą się bez udziału Europy. Podobne informacje przekazał brytyjski ambasador w Waszyngtonie Peter Mandelson.

Kwestia ta ma być jednym z głównych tematów podczas poniedziałkowego spotkania Trumpa z Zełenskim w Waszyngtonie, na które — według New York Timesa — zaproszeni zostali również europejscy przywódcy.