Spór o krowy w Sądzie Najwyższym. Jest rozstrzygnięcie niezwykłej sprawy

Krowa mleczna, zdjęcie ilustracyjne Źródło: Shutterstock Sąd Najwyższy musiał zająć się sprawą stada krów, które pozostało po rozwodzie małżonków. Stado do małżeństwa wniósł mąż. Jednak po 18 latach, przy rozwodzie, małżonka zażądała podziału tego dobra. Pierwotny właściciel nie chciał wyrazić na to zgody.

W 2018 roku doszło do nietypowego sporu sądowego pomiędzy byłymi małżonkami, J.K. i D.K., dotyczącego podziału stada krów po rozwodzie. Przed zawarciem małżeństwa, w styczniu 2001 roku, D.K. otrzymał od rodziców stado krów na podstawie umowy dożywocia.

Spór o stado krów po rozwodzie. Sąd Najwyższy rozstrzyga

Podczas postępowania rozwodowego mężczyzna twierdził, że stado to stanowi jego majątek osobisty i nie podlega podziałowi. Jego była żona miała odmienne zdanie, co doprowadziło do sądowej batalii.

Sąd Okręgowy w Białymstoku ustalił, że w 2003 roku D.K. zarejestrował 36 sztuk bydła, natomiast w momencie zakończenia małżeństwa liczba ta wzrosła do 47. Sąd zauważył, że po 18 latach małżeństwa pierwotne stado uległo naturalnej wymianie pokoleniowej, a mężczyzna nie przedstawił dowodów na to, że którakolwiek z pierwotnych krów przetrwała do 2018 roku. W związku z tym sąd uznał, że obecne stado, będące wynikiem przychówku, stanowi majątek wspólny małżonków i podlega podziałowi.

Majątek wspólny małżonków, przychówek z majątku osobistego

D.K. złożył skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, jednak została ona odrzucona. Sąd Najwyższy podkreślił, że przychówek z inwentarza żywego, stanowiącego składnik gospodarstwa rolnego małżonka, jako pożytek naturalny tego gospodarstwa, tworzy majątek wspólny obojga małżonków. Tak samo po wejściu przychówku do majątku wspólnego kolejny przychówek stanowi dochód z majątku wspólnego.

Orzeczenie to ma istotne znaczenie dla praktyki sądowej w sprawach dotyczących podziału majątku po rozwodzie, zwłaszcza w kontekście dochodów i przychodów z majątku osobistego małżonków. Zgodnie z art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego należą m.in. dochody z majątku osobistego każdego z małżonków.

W tym przypadku przychówek z krów, mimo że pochodził od zwierząt stanowiących pierwotnie majątek osobisty męża, został uznany za dochód, który zasilał majątek wspólny.

Warto zauważyć, że podobne stanowisko Sąd Najwyższy prezentował już wcześniej. W orzeczeniu z 11 grudnia 2020 r. (sygn. akt V CSK 41/19) Sąd Najwyższy wskazał, że dochody z majątku osobistego małżonka, uzyskane w trakcie trwania małżeństwa, wchodzą w skład majątku wspólnego.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 16 listopada 2023 r. (sygn. akt II CSKP 1401/22), gdzie podkreślono, że majątek wspólny małżonków obejmuje również dochody z majątku osobistego każdego z nich.

W kontekście omawianej sprawy istotne jest również rozróżnienie pomiędzy majątkiem osobistym a wspólnym małżonków. Zgodnie z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku osobistego należą m.in. przedmioty nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej. Jednakże dochody z tych przedmiotów, uzyskane w trakcie trwania małżeństwa, zasilają majątek wspólny. W przypadku stada krów pierwotne zwierzęta stanowiły majątek osobisty męża, ale ich potomstwo, jako dochód z tego majątku, weszło do majątku wspólnego. Co myślą na ten temat same krowy? Tego być może właściciele dowiedzą się w Wigilię Bożego Narodzenia.

Orzeczenie Sądu Najwyższego w tej sprawie podkreśla znaczenie dokładnego rozróżnienia pomiędzy majątkiem osobistym a wspólnym oraz konieczność uwzględnienia dochodów z majątku osobistego przy podziale majątku po rozwodzie. Jest to istotne zwłaszcza w kontekście gospodarstw rolnych, gdzie dochody z majątku osobistego mogą stanowić znaczną część majątku wspólnego małżonków.

Warto również zwrócić uwagę na praktyczne aspekty tego orzeczenia dla osób prowadzących działalność rolniczą. W sytuacji, gdy jeden z małżonków wnosi do małżeństwa gospodarstwo rolne lub jego część, dochody z tego gospodarstwa uzyskane w trakcie trwania małżeństwa będą wchodziły do majątku wspólnego. Oznacza to, że w przypadku rozwodu, przy podziale majątku, dochody te będą podlegały podziałowi pomiędzy małżonków.