ZUS ma kłopot z odzyskiwaniem świadczeń od cudzoziemców. Banalne powody
Pieniądze Źródło: Jowita Flankowska Do ZUS powinno w tym roku wrócić około 30 mln zł nienależnie pobranych świadczeń. Ale raczej nie wróci. Zostanie głównie w ukraińskich rodzinach posiadających uchodźczy status UKR, i to z banalnych powodów. Stojąc na sejmowej mównicy i zwracając się do opozycji premier Donald Tusk na początku czerwca zaskoczył Polaków mówiąc: – Ile trzeba mieć w sobie bezczelności, żeby najpierw stworzyć system bez żadnej kontroli, totalnie otwarty i bezradny wobec prób nadużycia, a później z tej mównicy krytykować tych, którzy ten system skutecznie uszczelniają. Dodał, że toczy się aż 52 tys. postępowań o zwrot nienależnie pobranych przez cudzoziemców świadczeń 800+, „Dobry Start” i rodzinny kapitał opiekuńczy. Łącznie to około 30 mln zł. Do tej pory odzyskano tylko 11,6 proc. z nich. Jakie są szanse na odzyskanie reszty pieniędzy? W najlepszym przypadku nikłe, zwłaszcza, że 90 proc. spraw może w tym roku zostać umorzona z powodu przedawnienia. W 2024 roku wstrzymano wypłatę świadczeń 40 tysiącom osóboraz uchylono prawo do świadczenia dla 20 tysięcy beneficjentów, głównie z powodu opuszczenia przez nich terytorium Polski bez zamiaru powrotu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zmienić lub uchylić prawo do świadczenia wychowawczego 800+, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna, lub kiedy wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego: Na odzyskanie świadczeń ZUS ma trzy lata. Jak podał dziennik „Rzeczpospolita”, w 2025 roku przedawni się około 36 tysięcy takich spraw. Z tej puli najwięcej spraw dotyczy roku 2022 – ponad 35 tysięcy. Znacznie mniej, bo 12,5 tysiąca dotyczy roku 2023, a w 2024 roku liczba nowych postępowań spadła do blisko 4 tysięcy. Zapytany przez Wprost.pl ZUS wyjaśnił, że w przypadku cudzoziemców nieprzebywających pod wskazanym adresem, ale również w przypadku, gdy adresu nie da się ustalić, lub osób niezatrudnionych w Polsce, „pojawiają się ograniczenia lub wręcz niemożność podjęcia działań windykacyjnych” z tak błahych powodów, jak brak możliwości doręczenia decyzji. Dla ZUS jest to „przeszkoda obiektywna”, ale ubezpieczyciel ma nadzieję, że sytuacja jeszcze może ulec zmianie, kiedy cudzoziemiec ponownie przyjedzie do Polski. W przypadku kiedy cudzoziemcy przebywają na terenie państw Unii Europejskiej lub państw stowarzyszonych, ZUS może się przynajmniej zwrócić do bliźniaczych instytucji z prośbą o ustalenie adresu. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wprowadziło zmiany mające na celu uszczelnienie systemu świadczeń. W 2024 roku obywatelom Ukrainy wypłacono ponad 2,8 miliarda złotych z tytułu 800+ na 292 tysiące ukraińskich dzieci. Druga w kolejności nacja – Białorusini – otrzymała świadczenia na 24 tysiące dzieci. Od czerwca 2025 roku świadczenie zostało połączone z korzystaniem dzieci cudzoziemców z polskiego systemu edukacji. Następnym krokiem będzie połączenie wypłaty 800 zł na dziecko z pracą rodzica w Polsce.
Kiedy ZUS wstrzymuje lub odbiera świadczenia?
ZUS ma mało czasu na działanie
Brak złudzeń – trwa dalsze uszczelnianie systemu