Naukowcy natrafili na ślady dawnej cytadeli Majów. Tu bronili się przed Hiszpanami

Archeolog podczas wykopalisk, zdjęcie ilustracyjne Źródło: Shutterstock / Xolodan Po wiekach zapomnienia zespół meksykańskich archeologów ogłosił jedno z najbardziej fascynujących odkryć ostatnich lat. W sercu dżungli, na pograniczu Meksyku i Gwatemali, naukowcy odnaleźli pozostałości legendarnego miasta Sak-Bahlán – zwanego przez Majów ‟Krainą Białego Jaguara”. Przez ponad sto lat miejsce to było schronieniem dla buntowniczych Majów, którzy nie złożyli broni po hiszpańskiej konkwiście i stawiali opór aż do końca XVII wieku.

Sak-Bahlán to nie tylko kolejne miasto w historii cywilizacji Majów – to symbol oporu, niezłomności i determinacji rdzennych ludów w obliczu brutalnej kolonizacji. Po upadku stolicy Lacan-Tun (‟Wielka Skała”) w 1586 roku lud Lakandon-Ch’ol – będący jedną z grup Majów – wycofał się głęboko w nieprzebyte ostępy dżungli dzisiejszego stanu Chiapas, gdzie założył Sak-Bahlán. Przez niemal 110 lat wspólnota ta żyła niezależnie, w ukryciu przed wzrokiem konkwistadorów.

To właśnie w tym ukrytym mieście Majowie utrzymywali swoją kulturę, religię i styl życia, unikając wpływów hiszpańskich. Ich bastion został ostatecznie odnaleziony i podbity w 1695 roku przez ekspedycję kierowaną przez brata Pedro de la Concepción. Sak-Bahlán przemianowano wówczas na Nuestra Señora de Dolores (‟Matka Boża Bolesna”), jednak już w 1721 roku miejsce to zostało opuszczone i popadło w zapomnienie. Jego dokładna lokalizacja przez dziesięciolecia pozostawała nieznana.

Tropem zapomnianych listów i współczesnych technologii

Obecne odkrycie zawdzięczamy pracy zespołu archeologicznego kierowanego przez Josuhé Lozadę Toledo z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku. Naukowcy połączyli nowoczesne technologie geoinformacyjne (GIS) z historycznymi dokumentami, by zawęzić obszar poszukiwań.

Kluczowe okazały się relacje hiszpańskiego mnicha Diego de Rivasa, który w 1695 roku w swoich notatkach opisał lokalizację Sak-Bahlán jako położoną ‟na równinie wzdłuż zakrętu rzeki Lacantún”. W dalszych zapiskach z 1698 roku de Rivas wspomina o czterodniowej wędrówce z żołnierzami przez dżunglę oraz dwudniowej podróży kajakiem do zbiegu rzek Lacantún i Pasión. To właśnie te opisy stały się punktem wyjścia dla zespołu badawczego.

Josuhé Lozada Toledo, bazując na tych źródłach, wykonał kompleksową analizę trudności terenowych, odległości możliwych do pokonania przez ludzi niosących zapasy oraz tempa marszu w dżungli. ‟Łącząc wszystkie te zmienne, udało mi się… uzyskać przybliżony zakres lokalizacji stanowiska Sak-Bahlán” – wyjaśnił Lozada Toledo w oficjalnym oświadczeniu INAH.

Spektakularna wyprawa i potwierdzenie hipotez

Wyniki analizy zaprowadziły badaczy w pobliże rzek Jataté i Ixcán, w trudno dostępne rejony południowego Meksyku, tuż przy granicy z Gwatemalą. Tam, po wymagającej ekspedycji terenowej, zespół odkrył ruiny, które – zgodnie z hipotezami – mogą być właśnie Sak-Bahlán.

„Była to najtrudniejsza wyprawa terenowa, jaką kiedykolwiek odbyłem w życiu, ale ostatecznie znaleźliśmy dowody archeologiczne dokładnie w miejscu, które zaznaczyłem” – powiedział Lozada Toledo.

Jego słowa nie pozostawiają wątpliwości: odnalezienie Sak-Bahlán to nie tylko efekt skrupulatnych badań, lecz także ogromnego wysiłku i determinacji całego zespołu.

Archeolodzy mają już za sobą dwa intensywne sezony terenowe, podczas których przeprowadzili pierwsze prace wykopaliskowe i mapowania stanowiska. Choć potwierdzenie tożsamości miejsca wciąż wymaga dalszych analiz, znaleziska są obiecujące. Wśród odkrytych struktur znajdują się pozostałości budynków, narzędzi oraz układ urbanistyczny odpowiadający zapiskom historycznym.

Sak-Bahlán – ostatni bastion oporu Majów

Odnalezienie Sak-Bahlán ma ogromne znaczenie nie tylko dla historii Meksyku, lecz również dla dziedzictwa rdzennych narodów Ameryki Środkowej. Miasto to było jednym z ostatnich punktów oporu Majów wobec brutalnej konkwisty. Lakandon-Ch’ol, ostatnia grupa Majów stawiających czynny opór, zostali przez wieki zapomniani, a ich historia nie doczekała się należytej uwagi.

Dzięki odkryciu Sak-Bahlán naukowcy mają dziś wyjątkową okazję, by lepiej zrozumieć, jak wyglądało życie Majów w ukryciu, jak organizowali oni swoją społeczność w warunkach ciągłego zagrożenia i jak długo potrafili utrzymać niezależność od kolonizatorów.