Sekretne sygnały delfinów. Co naprawdę oznaczają ich osobiste gwizdy?

Delfiny Źródło: Unsplash Delfiny butlonose funkcjonują w skomplikowanych układach społecznych. Każdy osobnik utrzymuje relacje zarówno z najbliższymi towarzyszami, jak i ze znacznie większą grupą luźniejszych współpracowników. Taki układ przypomina sieci społeczne charakterystyczne dla ludzi – od najbliższej rodziny po kręgi zawodowe i towarzyskie.

W tak zorganizowanej społeczności niezbędna jest precyzyjna, wielopoziomowa komunikacja. Bez niej nie da się skutecznie koordynować działań, rozpoznawać sojuszników i unikać konfliktów.

Zwierzęta społeczne i ich język

Zwierzęta, które żyją w grupach, potrzebują umiejętności porozumiewania się, by móc skutecznie funkcjonować w swoim środowisku. Nie chodzi tu tylko o przekazywanie prostych sygnałów ostrzegawczych czy informowanie o pożywieniu, ale także o budowanie i podtrzymywanie więzi społecznych. Szczególnie zaawansowane zdolności komunikacyjne wykazują delfiny butlonose – stworzenia o wyjątkowo rozwiniętej strukturze społecznej, która pod wieloma względami przypomina ludzką.

Od dawna wiadomo, że delfiny wykorzystują charakterystyczne gwizdy, które pełnią funkcję indywidualnych znaków rozpoznawczych. To jednak dopiero początek historii. Najnowsze badania wskazują, że te dźwięki mogą skrywać znacznie więcej, niż dotychczas sądzono – od emocji po informacje kontekstowe.

Co kryje się za osobistym sygnałem

Delfiny posługują się całym spektrum dźwięków, z których wyodrębnia się dwie główne grupy gwizdów: sygnaturowe (osobiste, unikalne dla każdego osobnika) i niesygnaturowe (służące do innych form komunikacji).

„Delfiny wykorzystują unikalne wzorce częstotliwości swoich charakterystycznych gwizdów do nadawania swojej tożsamości. Rozwijają te sygnały, gdy są młode i utrzymują je przez całe życie” – tłumaczą badacze zwyczajów tych zwierząt.

Co ważne, w kontaktach z innymi delfinami znaczna część wydawanych przez nie gwizdów – sięgająca nawet 30% – to właśnie sygnały sygnaturowe. Naukowców zaciekawił jednak fakt, że mimo ogólnej stabilności tych dźwięków różniły się one subtelnie pomiędzy poszczególnymi sytuacjami oraz osobnikami.

„Często występują pewne różnice w wersjach gwizdów wydawanych przez poszczególne zwierzęta. To skłoniło nas do przeanalizowania równowagi między stabilnością a zmiennością charakterystycznych gwizdów, aby sprawdzić, czy mogą one zawierać więcej informacji niż tylko tożsamość gwizdającego” – wyjaśnia portal Live Sience.

Zmienność ta może nie być przypadkowa. Naukowcy podejrzewają, że delikatne modyfikacje mogą przekazywać dodatkowe treści, takie jak emocje, zamiary lub warunki otoczenia, w jakim znajduje się delfin.

Analiza nagrań z Oceanu Spokojnego

Aby przetestować hipotezę o ukrytych informacjach w sygnałach delfinów, zespół badawczy przeprowadził nagrania dźwiękowe w latach 2017 i 2018. Obserwacje prowadzono w Tangalooma Island Resort, położonym przy Moreton Island u wschodnich wybrzeży Australii. Głównym obiektem badań była lokalna populacja delfinów butlonosych z Indo-Pacyfiku (Tursiops aduncus).

Badacze zarejestrowali liczne przypadki charakterystycznych gwizdów, a następnie porównali je z archiwalnymi danymi sprzed 15 lat, pochodzącymi od tej samej grupy zwierząt. Wyniki były zaskakująco spójne.

„Odkryliśmy, że chociaż gwizdy były wyjątkowo stabilne pod względem wzorców częstotliwości, różniły się one w pewnym stopniu (zmienność ta pozostawała również podobna na przestrzeni lat). Sugeruje to, że chociaż wzorce częstotliwości gwizdów sygnaturowych kodują tożsamość, mogą one również przekazywać więcej informacji, takich jak wskazówki emocjonalne lub kontekstowe” – tłumaczą badacze.

Dzięki temu odkryciu naukowcy zaczynają spoglądać na komunikację delfinów nie tylko jako na system nazw, ale jako formę języka, w którym każda modulacja i niuans może mieć znaczenie.

Dźwięk, który może zniknąć

Jednym z głównych zagrożeń dla tej precyzyjnej komunikacji jest zanieczyszczenie akustyczne oceanów. Choć temat ten rzadko pojawia się w debacie publicznej, dla środowisk naukowych zajmujących się bioakustyką jest to palący problem. Statki, sonary, prace wiertnicze – wszystkie te źródła hałasu sprawiają, że świat pod wodą staje się coraz trudniejszy do życia.

„Życie w hałaśliwym środowisku może być dla nas irytujące i stresujące, ale nadal możemy robić większość rzeczy, które musimy. Ale dla delfinów ogłuszający hałas żeglugi byłby dla nas odpowiednikiem rozmycia całego świata” – wyjaśnia portal Live Sience.

W świecie, w którym dźwięk pełni funkcję podstawowego nośnika informacji społecznej, zakłócenie tego kanału może prowadzić do dezorientacji, izolacji i poważnych konsekwencji biologicznych.

„Wyobraź sobie, jak by to było nawigować przez życie, nawiązywać przyjaźnie, trzymać się z dala od złych kontaktów i być skutecznym społecznie (co jest niezbędne do przetrwania), jeśli nie możesz rozpoznać niczyjej twarzy ani zobaczyć jej wyrazu” – tłumaczą zachowanie delfinów naukowcy.

Nasze twarze, ich gwizdy

Porównanie charakterystycznych gwizdów do ludzkich twarzy pozwala lepiej zrozumieć skalę problemu. Wzrok i ekspresja mimiczna to dla ludzi podstawowe narzędzia porozumienia – ale dla delfinów ich odpowiednikiem są sygnały dźwiękowe.

Myślenie o kluczowym sygnale delfinów, charakterystycznym gwizdku, jako informacyjnym odpowiedniku naszych twarzy, może pomóc nam zobaczyć (i usłyszeć) świat z perspektywy morskich ssaków

Ta metafora staje się szczególnie znacząca, gdy uświadomimy sobie, że pozbawienie delfinów dostępu do ich „twarzy” może mieć dramatyczne skutki społeczne i biologiczne – podobnie jak utrata wzroku, słuchu lub możliwości mówienia u człowieka.