Węgierski wulkan skrywał niezwykłe skarby. Archeolodzy wpadli na ich trop

Somló Źródło: Bence Soós/László György Na węgierskim wzgórzu Somló, wznoszącym się samotnie nad równinami komitatu Veszprém, archeolodzy odkryli ponad 900 metalowych artefaktów sprzed ponad trzech tysięcy lat. Znaleziska, datowane na późną epokę brązu i wczesną epokę żelaza, rzucają nowe światło na życie społeczności zamieszkujących ten region w okresie od XIII do VI wieku p.n.e.

Somló to wygasły wulkan o wysokości 431 metrów, dominujący nad okolicznym krajobrazem. Choć dziś znany jest głównie z produkcji wina, jego znaczenie archeologiczne zostało dostrzeżone już w XIX wieku, gdy lokalni rolnicy i winiarze zaczęli odkrywać starożytne artefakty. Brak jednak dokładnych zapisów lokalizacji tych znalezisk utrudniał ich interpretację.

Archeolodzy odkryli tajemnicę węgierskiego wulkanu. Skrywał niesamowite przedmioty

W latach 2023–2025 zespół archeologów z Węgierskiego Muzeum Narodowego przeprowadził systematyczne badania wzgórza, wykorzystując zaawansowane technologie, takie jak skanowanie laserowe (LiDAR), magnetometria oraz detektory metali. Dzięki tym metodom zidentyfikowano sześć skarbów zawierających ponad 900 metalowych przedmiotów, w tym biżuterię, ozdoby militarne i broń.

Najstarsze znaleziska datowane są na okres 1400–1300 p.n.e., a większość artefaktów pochodzi z lat 1080–900 p.n.e. Szczególnie interesujący jest skarb oznaczony jako Hoard V, który zawiera metalowe przedmioty przechowywane w ceramicznym naczyniu – pierwszy taki przypadek w zachodnich Węgrzech z końca późnej epoki brązu. Oprócz metalowych artefaktów odkryto również bursztynowe paciorki, fragmenty tkanin i skóry oraz kły dzików i świń domowych.

Społeczność wojowników

Odkrycia sugerują, że Somló mogło być siedzibą elitarnej klasy wojowników, którzy przewodzili plemiennym społecznościom w regionie. Obecność monumentalnych kurhanów i bogatych grobów z wczesnej epoki żelaza wskazuje na istnienie złożonych struktur społecznych i rytuałów związanych z deponowaniem metalu.

Wiele z odkrytych przedmiotów związanych jest z obróbką brązu, co sugeruje, że metalurgia była rozwinięta lokalnie. Choć nie udało się jednoznacznie potwierdzić istnienia warsztatu produkcyjnego, znalezione fragmenty budynków oraz liczne odlewy i półprodukty wskazują na zaawansowane umiejętności rzemieślnicze mieszkańców Somló.

Znaczenie odkrycia

Badania na Somló dostarczają cennych informacji na temat przejścia od późnej epoki brązu do wczesnej epoki żelaza w Europie Środkowej – okresu dotąd słabo poznanego. Dokładna dokumentacja znalezisk, w tym fotogrametria i tomografia komputerowa, pozwala na szczegółową analizę praktyk depozycyjnych i struktury społecznej ówczesnych społeczności.

Zespół archeologów planuje kontynuować badania na wzgórzu Somló, koncentrując się na analizie chronologii osadnictwa i tradycji deponowania metalu. Dalsze prace mogą dostarczyć jeszcze więcej informacji na temat życia i zwyczajów społeczności zamieszkujących ten region ponad trzy tysiące lat temu.