18 March, 2025

Jest “wiecznie młody”, potrafi regenerować części ciała. Czy uda się uratować ten gatunek?

Jest “wiecznie młody”, potrafi regenerować części ciała. Czy uda się uratować ten gatunek?

Jest “wiecznie młody”, potrafi regenerować części ciała. Czy uda się uratować ten gatunek?

Aksolotl Źródło: Wikipedia / ZeWrestler Populacja aksolotla meksykańskiego jest obecnie poważnie zagrożona. Ze względu na rozwój Meksyku płazy te wymierają. Kiedyś naukowcy znajdowali średnio 6000 aksolotli na kilometr kwadratowy, obecnie jest ich tylko 36 – wynika ze spisu Meksykańskiego Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego (UNAM) z 2023 roku.

Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych klasyfikuje gatunek Ambystoma mexicanum na liście krytycznie zagrożonych o najwyższej kategorii ryzyka. Według ostatnich obserwacji w przyrodzie występuje jedynie 700–1200 osobników. Żyją w kilku różnych miejscach jeziora Xochimilco.

Główne zagrożenia dla aksolotli to degradacja siedlisk, zanieczyszczenie wód oraz wprowadzenie obcych gatunków, takich jak ryby tilapia i karp, które konkurują z aksolotlami o pożywienie oraz atakują ich jaja i młode osobniki.

Aksolotl meksykański. Cud natury

Aksolotl meksykański (Ambystoma mexicanum) to niezwykły płaz ogoniasty, który od wieków fascynuje zarówno naukowców, jak i miłośników przyrody. Jego unikalne cechy biologiczne, takie jak zdolność do regeneracji utraconych części ciała oraz zjawisko neotenii, czynią go jednym z najbardziej interesujących stworzeń na naszej planecie.

Naturalne siedlisko i zagrożenia

Aksolotle są endemitami występującymi wyłącznie w jeziorze Xochimilco w Meksyku. Niegdyś zamieszkiwały również jezioro Chalco, jednak zostało ono niemal całkowicie osuszone, co drastycznie ograniczyło ich naturalne siedliska.

Obecnie jezioro Xochimilco i jego system kanałów są ostatnim bastionem dla dzikich populacji tych płazów.

Niestety, te obszary są poważnie zagrożone zniszczeniem z powodu urbanizacji, zanieczyszczenia wód oraz wprowadzenia obcych gatunków ryb, takich jak tilapia i karp, które konkurują z aksolotlami o pożywienie oraz zagrażają ich jajom i młodym osobnikom.

Neotenia. Wieczna młodość aksolotla

Aksolotle nigdy nie wyrastają z fazy larwalnej, co jest zjawiskiem znanym jako neotenia. Oznacza to, że zachowują cechy larwalne przez całe życie, takie jak zewnętrzne skrzela i wodny tryb życia, jednocześnie osiągając dojrzałość płciową i zdolność do rozmnażania.

W wyniku przeobrażenia u aksolotlów następują zmiany w budowie ciała – częściowo zanikają skrzela i płetwa ogonowa.
Larwa zaczyna coraz częściej pobierać i oddychać powietrzem atmosferycznym. Po zakończeniu metamorfozy ogon staje się zaokrąglony.

W końcowej fazie przeobrażenia następuje coraz częstsze zrzucanie nabłonka z całej powierzchni ciała. To unikalne zjawisko jest przedmiotem licznych badań, które mają na celu zrozumienie mechanizmów regulujących rozwój i dojrzewanie organizmów.

Aksolotl w kulturze i mitologii

Nazwa „aksolotl” pochodzi od azteckiego boga ognia i błyskawic Xolotla, który według legendy przemienił się w tego płaza, aby uniknąć złożenia w ofierze. W kulturze azteckiej aksolotl był symbolem bezruchu i strachu przed zmianą, wieku młodzieńczego i seksualności.

Mitologia aztecka głosi, iż bóg Xólotl, nie chcąc zostać złożonym w ofierze bogu Słońca, przeobraził się w aksolotla i ukrywał na dnie jeziora Texcoco.

Podobne artykuły