80. rocznica powstania w getcie białostockim. Blinken: Wśród nich był mój ojczym, Samuel

W środę, 16 sierpnia, przypada 80. rocznica wybuchu powstania w getcie białostockim. Był to drugi największy – po powstaniu w getcie warszawskim – zryw polskich Żydów przeciwko okupującym Polskę Niemcom.

Z 40 tys. więźniów getta ocalało niecałe 300

Getto w Białymstoku zostało utworzone przez okupantów pod koniec lipca 1941 r. Znajdowało się ono na obszarze, który wyznaczają ulice Lipowa, Sienkiewicza, Towarowa i Poleska. Stłoczono w nim w nieludzkich warunkach ok. 40 tys. ludzi.

Przyczyną wybuchu powstania było rozpoczęcie przez Niemców tzw. akcji likwidacyjnej. Za tym eufemizmem kryła się wywózka wszystkich uwięzionych w getcie Żydów do obozów zagłady.

Niestety, zryw w getcie białostockim nie miał żadnych szans powodzenia. Powstańcy byli uzbrojeni tylko w 25 karabinów i ok. 100 pistoletów.

„Zamknięci w getcie ludzie byli zmuszani przede wszystkim do pracy na rzecz władz okupacyjnych. W 1943 r. Niemcy postanowili dokonać likwidacji getta. Podczas akcji likwidacyjnej w dniach 15-16 sierpnia wybuchło powstanie, które zostało brutalnie stłumione. Ostateczna likwidacja getta nastąpiła we wrześniu. Jego mieszkańcy zostali wywiezieni do różnych obozów zagłady, głównie do Treblinki. Szacuje się, że z 40 tys. osób przeżyło niecałe 300” – przypomina Urząd Miejski w Białymstoku.

W powstaniu wziął udział ojczym Antony’ego Blinkena

W 80. rocznicę wybuchu powstania w getcie białostockim ambasada Stanów Zjednoczonych w Warszawie opublikowała nagranie sekretarza stanu USA Antony’ego Blinkena.

Blinken podziękował władzom i mieszkańcom Białegostoku za zorganizowanie uroczystości, które upamiętniły ofiary getta. W wydarzeniu wziął udział ambasador USA Mark Brzezinski oraz rodzina Samuela Pisara. Zmarły w 2015 r. Pisar był ojczymem Blinkena i brał udział w powstaniu białostockim getcie.

– Dziękuje za zaproszenie mnie i mojej rodziny do udziału w tym uroczystym wydarzeniu (…) 16 sierpnia 1943 r. setki żydowskich kobiet i mężczyzn w białostockim getcie poprowadziło powstanie przeciwko nazistom (…) Po stłumieniu buntu, naziści zagnali ostatnich białostockich Żydów do pociągów. Wśród nich był mój ojczym, Samuel, wówczas zaledwie trzynastoletni, który został wysłany do Majdanka – słyszymy w nagraniu Blinkena.

„Akty nie daremnego oporu, lecz odwagi”

Sekretarz stanu USA podkreślił, że – podobnie jak miało to miejsce w getcie warszawskim – celem powstańców w getcie białostockim nie było przeżycie, lecz była godna śmierć w walce z Niemcami.

– Jak powinniśmy rozumieć to powstanie, po upływie ośmiu dekad? Postrzegam je jako jeden z niezliczonych aktów oporu Żydów w gettach i nazistowskich niemieckich obozach koncentracyjnych w całej Europie, którego celem było odrzucenie dehumanizacji i potwierdzenie godności. Akty nie daremnego oporu, lecz odwagi (…) Odpowiedzialność za przekazywanie i zmaganie się z tą historią przechodzi na nas wszystkich. Z tego powodu jestem wdzięczny miastu Białystok, jego władzom i jego mieszkańcom za upamiętnienie tego dnia – powiedział Blinken w dalszej części nagrania.

twitterCzytaj też:
Wyjątkowe odkrycie na terenie dawnego getta w Warszawie. „Warsztat zachowany niemal w całości”Czytaj też:
Znów „polski obóz” w niemieckiej gazecie. Interwencja konsulatu